علامه اقبال گفته است:
آسیا یک پیکر آب و گل است
ملت افغان در آن پیکر دل است
از فساد او فساد آسیا
در گشاد او گشاد آسیا
اقبال گفته بود که اگر در افغانستان فساد باشد، در تمام آسیا فساد است، اما زمان این را ثابت کرد که اگر امنیت در افغانستان برقرار نباشد، شعله آن به تمام جهان از واشنگتن تا نیویارک و از فرانسه تا هر گوشه جهان رسیده می تواند.
پاکستان از جمله کشور های است که از اوضاع افغانستان از همه زیاد متاثر است. جایی که که از یک طرف مردم عامه و حکومت افغانستان از مدت زیادی بدینسو با تهدید تروریزم می جنگند، در آنجا از مدتی به این طرف حکومت و نیروهای پاکستان نیز بر علیه تروریزم می جنگند و گفته های اقبال در باره آسیا، افغانستان و پاکستان ثابت می گردد.
زمانیکه در انتخابات سال گذشته جناب داکتر اشرف غنی رییس جمهور شد، موصوف فصل جدید مناسبات را به پاکستان گشود. معلوم می شود که جناب شان اولین رییس جمهوری باشد که به نگرانی های پاکستان در قبال هندوستان رسیدگی کرد.
موصوف به مرکز ((GHQ رفت و در آنجا به مزار شهدا اکلیل گل گذاشت. در پاکستان نیز از داکتر صاحب اشرف غنی استقبال گرم به عمل آمد. او برای نخستین بار در رسانه های پاکستانی دیده شد که به رییس جمهور افغانستان بسیار احترام صورت می گیرد. مگر متاسفانه این زمان دوستی، همکاری و محبت کوتاه بود. از مدتی بدینسو می بینیم که هر دو جانب شکایت می نمایند. هر دو طرف اتهام می بندند، و بعضی اوقات طوری معلوم می گردد که رویا های امن، دوستی و محبت تحقق نمی یابد.
امروز در حضور جناب داکتر صاحب اشرف غنی رییس جمهوری اسلامی افغانستان، قرار داریم. و با وی روی این نکته صحبت خواهیم کرد که افغانستان در حال حاضر در چه وضعیتی قرار دارد؟ عوامل که فاصله ها را در این دوستی به وجود آورده است، چه می باشد، شکایات چی می باشد و آن باب محبت ها و کمک ها دوباره گشایش می یابد یا نه؟
من از جناب داکتر محمد اشرف غنی نهایت سپاسگذارم که وقت گرانبهای شانرا در اختیار ما گذاشتند و به جیو نیوز و برنامه جرگه عزت نمودند، بسیار زیاد ممنون جناب داکتر اشرف غنی صاحب!
من وقتی مقاله‌ای را در مجله نیویارکر در مورد شخصیت شما مطالعه میکردم، یکی از سخنرانی‌های که در سال ۲۰۰۵ انجام داده بودید را به خاطر آوردم، فکر میکنم روی موضوع «چه طور دولت‌های ناکام را ترمیم کنیم؟» بود. از آنجایی که شما منحیث یک نویسنده معتبر به سطح جهانی در این ساحه به شمار میروید، تجربه‌ای که از تیوری‌تان در افغانستان دارید، چگونه است؟ بعضی اوقات این طور به نظر می‌رسد که شما قادر به عملی ساختن تیوری‌های‌تان در حصه «ترمیم دولت‌های ناکام» در افغانستان نه شده اید. آیا این حقیقت دارد؟
رییس‌جمهور:
بسم الله الرحمن الرحیم
خوش آمدید. به بینندگان جیو سلام و درود میفرستم؛ افغانستان در حرکت است؛ حالت که ما با آن مواجه شدیم چه بود؟ اگر فشرده بگویم، تلاشی برای بر اندازی قانون اساسی افغانستان، سرنگونی دولت مشروع افغانستان و چشم پوشی از اراده مردم افغانستان صورت گرفت. با ناکام شدن در تقسیم جغرافیای افغانستان، خدا ناخواسته، به دو نظام جداگانه، شبکه های تروریستی توام با خشونت که جهان مثال آنرا قبلا ندیده بود و به تازگی تجربه کرده، علیه ما استفاده شد، که ما به آن فایق آمدیم. یک چیزیکه انشالله شما به درک آن نیاز دارید اینست که افغانستان ۵۰۰۰ سال تاریخ دارد؛ من رفتنی هستم، لیکن این سرزمین جاودان باقی خواهد ماند؛ (و این بهتر خواهد بود تا) هرچه زودتر این حقیقت درک شود و قسمیکه اقبال بزرگ فرمود: از فساد او فساد آسیا، از گشاد او گشاد آسیا. ما نه تنها از میهن خود دفاع می نمائیم بلکه همه روزه با دادن خون و قربانی، در حالت ایجاد اجماع برای ساختن یک دولت موثر، همه شمول و دموکراتیک هستیم و مدت زمان که من افتخار و مسوولیت این امر را به دوش داشته ام برای قضاوت کامیابی و یا ناکامی خیلی کوتاه است.
خبرنگار:
جناب رییس‌جمهور! چند روز قبل جامعه جهانی و سازمان ناتو در کنفرانس وارسا بار دیگر تعهد کرد که افغانستان، دولت افغانستان و مردم این کشور را حمایت میکند. افغانستان تا چه زمانی نیازمند کمک‌ها و قوای خارجی خواهد بود؟ ارزیابی شما در این زمینه چیست؟ و ما تا چه زمانی می‌توانیم توقع داشته باشیم که افغانستان قادر به دفاع از سرحدات‌اش توسط قوای خودش خواهد بود؟
رییس جمهور:
ما از وطن خود دفاع می کنیم؛ از حاکمیت خود دفاع میکنیم؛ نیروهای بین المللی در جنگ دخیل نیستند؛ قبلا این غیر قابل تصور بود؛ ا گر شما ببینید، شماری زیادی تحلیلگران منطقوی و حتی بین المللی چنین فکر میکردند، ارتش افغانستان واهی نیست؛ (حقیقت اینست که) ارتش افغانستان واقعی است؛ نیروهای امنیتی افغان واقعی اند؛ تنها امسال، سه موج شدید جنگ علیه ما راه اندازی شد، که ما آنها راکوبیدیم و دفع کردیم. (اما سوال در اینجاست) که چرا جنگ؟ و چرا نیرو های بین المللی تا هنوز هم در نقش غیر محاربوی در اینجا حضور دارند؟
بخاطر اینکه ابتکارات، برنامه ها و تلاش های ما برای صلح پذیرفته نشدند. در صورتی که تلاش های صادقانه من، که شما از آن نامبردید، با رهبران پاکستانی، ملکی و نظامی، پذیرفته میشدند، افغانستان مجبور به جنگ نمیشد، و ما به نیروهای بین المللی ضرورت نمی داشتیم. فرضیه های غلط موجود بود؛ من فکر میکنم که ما به آنان نشان دادیم که جامعه بین المللی...باور به این بود که جامعه بین المللی خسته شده است، فعالیت های خودرا بیش از توانائی خود گسترش داده است و افغانستان به ایشان یک اولویت نخواهد بود؛ من آرزو دارم که حالا این بدون شک ثابت شده باشد که در وارسا اجماع و توافق نظر روی افغانستان بی سابقه بود. چرا این توافق نظر وجود دارد؟ بخاطر اینکه ما سهم خودرا ادا کردیم.
مشکل (به افغانستان) محدود نیست؛ این یک جنگ داخلی نیست. مبارزه با شبکه های دهشت افگن بین المللی، حمایت که ایشان از آن برخوردار اند، نیاز به همکاری بین المللی دارد. با سپری شدن هر روز، نیروهای امنیتی ما نیرومندتر می شوند اما هنوز هم به حمایت بین المللی نیاز داریم بخاطریکه این جنگ بعُد منطقوی و بین المللی دارد.
خبرنگار:
اما، آقای رییس‌جمهور! به صورت عموم مردم در بیرون از افغانستان به این باور اند که این نیروهای افغان نه ، بلکه ناتو و آمریکایی‌ها هستند که از افغانستان دفاع میکنند. بنابراین، چه کسانی فعالیت‌های نظامی را رهبری میکنند، قوای شما یا آمریکایی‌ها؟
رییس جمهور:
نیروهای خود ما در رهبری قرار دارند؛ شما بروید و سرباز خانه های ما را ببینید؛ مردم که کشته میشوند؛ چند تا تلفات آمریکایی در افغانستان وجود دارد؟ از وقتی که من رییس جمهور شده ام، چند تن اروپائی تلف گردیدند؟ جنگ تلفات میداشته باشد. این عملیات توسط خود افغان ها رهبری می شود. ما امیدواریم مردمان که درهمسایگی ما اند، خود را زحمت دهند و فاکت های خودرا بررسی کنند.
وقتی که من در ساحه کار می کردم در سال ۱۹۸۶، خانم بوتو به تازگی برگشته بود، و من در تمام تظاهرات شرکت میکردم و بعداً شام ها در صالون ها یک عده کسانیکه در تظاهرات اشتراک نمی کردند، (بحث میکردند) وتئوری های را در مورد اینکه در تظاهرات چه واقع شده است، ارائه می نمودند؛ ما باید از چوکی های خود برخیزیم، حرکت کنیم و حقایق را بررسی نماییم؛ این عملیاتی است که توسط خود افغان ها رهبری میشود؛ نیروهای امنیتی افغانستان توانایی، وطنپرستی، رهبریت، و مدیریت خودرا ثابت ساخته و من خیلی افتخار دارم که منحیث سر قومندان اعلی در خدمت ایشان قرار دارم.
خبرنگار:
رهبری آن بر عهده کیست؟ قوای ناتو باید از دستورات شما اطاعت می کنند، یا سربازان شما از دستورات آنها؟
رییس جمهور:
از دستور کسی اطاعت نمی کنیم؛ این یک همکاری است؛ نقش ایشان غیر محاربوی است؛ و در این نقش غیر محاربوی، آنها مشوره می دهند، کمک می کنند و (به نیروهای ما) آموزش می دهند. ما عملیات های مشترک را در مبارزه علیه تروریزم انجام می دهیم و در این موارد من دستور می دهم به طور مثال اخیراً دستور دادم تا عمر خطاب نام کسیکه جنایت فجیع حمله به مکتب و قتل کودکان در پشاور را مرتکب شده بود و به آن هم افتخار می کرد، مورد حملات هوایی قرار گیرد و از بین برده شود، که چنین کاری صورت گرفت.
خبرنگار:
بزرگترین چالش فراراه امنیت و زندگی افغان‌ها چیست؟ القاعده، طالبان یا کشورهای مجاور، (افراد و گروهای ) نیابتی؟
رییس جمهور:
بزرگترین مشکل ما روابط دولت-با-دولت با پاکستان می باشد.
خبر نگار:
آیاین بزرگترین مشکل است؟
رییس جمهور:
بلی، این مساله بنیادی برای امنیت منطقه است بخاطریکه دو جنگ جریان دارد؛ یک جنگ آن پوشش (خبری) می گیرید، و جنگ دیگر آن پوشش (خبری) جهانی نمی گیرید؛ پاکستان حدود دو صد هزار پرسونل مسلح در امتداد خط دیورند دارد و ایشان پیوسته متوسل به زور می شوند و این عمل را به جرات انجام می دهند…اما مشکل بنیادی شبکه های تروریستی است؛ بخاطریکه ما (تا حال) به آن هماهنگی به سطح دولتین نرسیده ایم (که مشکل را حل کنیم)، با چالش های بنیادی مواجه می باشیم؛ تساوی حاکمیت میان دولت ها و توافق روی قوانین بین المللی بازی که روابط میان دولت ها را تعریف می کند، برای ثبات منطقوی کلیدی است؛ این پیام من بوده و این هنوز هم پیام من است. ما نیاز داریم تا به درک مشترک برسیم، روند چهار جانبه چارچوب خیلی منظم را برای ما ایجاد کرد و ما آرزو داریم برگردیم به عملی سازی آن.
خبر نگار:
بنابراین، جلالتمآب! آیا شما فکر میکنید که مشکلات در روابط دولت با دولت همراه پاکستان، بزرگتر از مشکل طالبان، القاعده و دیگر تروریستان است؟
رییس جمهور:
بلی، قطعاً؛ ایشان تهدیداتی اند که رای حل اساسی آن در (حل مشکل روابط افغانستان و پاکستان) نهفته است، بخاطریکه پناهگاه های آنان وجود دارد. آیا کسی است که موجودیت دفاتر طالبان را در کویته انکار کند؟ شما بروید با ایشان مصاحبه کنید؛ اگر شما به آدرس ایشان نیاز داشته باشید، ما آنرا به شما خواهیم داد.
خبرنگار:
آیا شما آدرس های ایشانرا…..؟
رییس جمهور:
بلی، البته که من می توانم آدرس های ایشانرا به شما بدهم، قوماندان قول اردوی ما آدرس ها را به قوماندان کویته داد و از وی خواست که با او آنجا برود؛ در آنجا ایشان علناً سربازگیری میکنند؛ ایشان تمویل می شوند؛ تدارکات و امکانات لوژیستیکی شان تنظیم می شود؛ (دادن پناهگاه به چنین گروه ها) خلاف قوانین بین المللی است.
خبر نگار:
آقای رییس‌جمهور! ما این شعار را از هر دو طرف، یعنی پاکستان و افغانستان، می‌شنویم که «دشمن پاکستان، دشمن افغانستان است و دشمن افغانستان، دشمن پاکستان است» همچنین سردمداران ما در پاکستان نیز مکرراً این جملات را تکرار نموده‌اند که ما دارای مسیر، منافع و نگرانی‌های مشترک می‌باشیم. پس سؤال اینجاست که چرا ما به یک استراتیژی مشترک جهت مبارزه با تهدید تروریزم، فقر و دیگر چالش‌ها دست نمی‌یابیم؟
رییس جمهور:
پیش از همه شما امکانات بالقوه را ببینید؛ همکاری میان ما، روابط مستحکم میان دولت ها، مناسبات مردمی…ما تاریخ دیرینه باهم داریم و رشته های زیادی ما را با هم پیوند داده اند، اما روابط دولت ها کلیدی است و در روابط میان دولت ها، احساسات وجود ندارد؛ این یک بحث منطقی است که بر اساس منافع صورت می گیرد؛ شما عمل می کنید، عمل بالمثل صورت می گیرد؛ افغانستان عمق استراتیژیک هیچ فردی نیست و هچگاه تابع کسی نخواهد بود؛ آنهائیکه که در این راستا کوشش کرده، ناکام شده اند. ما را منحیث ملت تاریخ آفرین درک کنید که آماده شدند تا بیش از یک و نیم میلیون فرزند خودرا قربانی کنند تا جهاد را به پیروزی رسانند که هیچکس حتی تصور نمی کرد که ممکن باشد. اسلام در تار و پود ما است؛ ما همه روی این توافق داریم؛ و روی آن باهم یکجا و متحد شده ایم؛ این یک گفتمان لفظی نیست؛ سوال در عمل و اقدامات عملی است. ما طالبان را اجازه نداده ایم، ما برای ایشان پناهگاه نداده ایم؛ به دفاتر ایشان اجازه فعالیت نداده ایم؛ ما شبکه های سربازگیری ایشانرا اجازه فعالیت نداده ایم؛ ما خطر تروریزم درک می کنیم.
زندگی هر طفل، چه افغان، چه در پنجاب، پشاور، کویته، کراچی و یا در هر جائی دیگر جهان باشد، ارزش دارد، ما هر تهدید که متوجه اطفال می شود آنرا تهید به خود می دانیم؛ ما میخواهیم که به علامه اقبال گوش داده شود، به موسس حرکت پاکستان توجه صورت گیرد چرا که وی ما را درک می کرد؛ و خاطره های وی از افغانستان به ما تحرک می بخشد؛ اشعار وی مرا عمیقاً متاثر میسازد؛ من سال گذشته تقریباً همه اشعار وی را خواندم، سوال در اینجاست، ما نمیتوانیم یک گروه را تروریست بخوانیم، قانونی اساسی را تعدیل کنیم، ارتش خودرا تغییر دهیم، و یک پلان کاری ملی داشته باشیم و در عین زمان گروهی دیگر را تحمل کنیم که سعی دارد همسایه ما را تضعیف و سرنگون نماید و بالای آنان وحشت، مرگ و ویرانی را بیاورد. این غیر قابل قبول است.
خبرنگار:
اما آقای رییس‌جمهور! آیا این طور فکر نمی‌کنید که افغانستان همان اشتباهی را تکرار میکند که پاکستان در گذشته مرتکب شده بود؟ مثلاً حضور ملا فضل‌الله در افغانستان... [صحبت توسط رییس‌جمهور غنی قطع شد].
رییس جمهوری:
ما فضل الله را یازده مرتبه با حملات هوایی هدف قرار داده ایم.
خبرنگار: یازده بار؟
رییس جمهور:
حد اقل یازده بار، یازده عملیات راه اندازی شد؛ ما نزدیکترین وابستگان او را از میان برداشته ایم، در اینکه او هفت جان دارد، مشکل من نیست؛ آیا شما می توانید یک عملیات را که علیه گروه حقانی راه اندازی شده باشد، به من نشان دهید؟ آیا شما می توانید، عملیاتی را که علیه ملا عمر، و یا ملا منصور براه انداخته شده باشد، به من نشان دهید؟
منصور با پاسپورت پاکستانی از کراچی سفر می کند، آیا فضل الله از کابل، قندهار و یا هرات با پاسپورت افغانی سفر می کند؟ لطفا ببینید؛ شماعمل بالمثل نمی کنید؛ من می توانم تعداد و سایر جزئیات عملیات ها را در اختیار شما قرار دهم؛ آیا کسی می تواند اقدامی و یا استعمال قوه علیه این گروه ها را به من نشان دهد؟ زخمی های ایشان علناٌ در شفاخانه ها بستری می شوند؛ ایشان جلسات باز و آزاد را در اسلام آباد دایر می کنند.
خبرنگار:
آیا عملیات بر ضد حقانی در وزیرستان شمالی به درخواست دولت افغانستان صورت نگرفت؟
رییس جمهور:
عملیات در وزیرستان شمالی به اساس مقتضیات ملی پاکستان اجرا شد؛ تهدید بزرگ شد؛ شما این را گزارش داده اید؛ جنرال راحل شریف تصمیم شجاعانه در زمینه گرفت که از (قوه) استفاده کند، اما پیامد آن این بود که یک سلسله گروه های دهشت افگن، مانند انبوه از زنبورها، تغییر مکان داده، تهدیدات را علیه ما افزایش دادند، لیکن در مقابل شبکه حقانی اقدام نگردید؛ شبکه حقانی دست نخورده باقی ماند. میرام شاه هدف قرارداده شد؛ این یک واقعیت است؛ از آن عملیات باید قدردانی کرد؛ حق، حق است. ما در زمینه، بررسی و تحقیق قابل اعتبار هر جناح ثالث را میپذیریم و پیشنهاد ما همیشه سازنده می باشد. اگر ما روی این مقوله که تهدید علیه پاکستان، تهدید علیه افغانستان است، و تهدید علیه افغانستان، تهدید علیه پاکستان است، توافق داریم، پس بیایید که به یک چارچوب همه جانبه برسیم و آنرا تحقیق نماییم.
خبرنگار:
آقای رییس‌جمهور! دولت و اداره پاکستان در رابطه با حضور و فعالیت‌های شبکه استخباراتی هندوستان (RAW) در سرحد پاکستان نگرانی زیادی دارند. آنها ادعا دارند که شواهد زیادی از عملکرد هند (توسط RAW) علیه پاکستان در دست دارند. بنابراین ، آیا شما به نگرانی پاکستان در این راستا پاسخ داده اید؟
رییس جمهور:
ببینید، من با جنرال راحیل شریف، رییس سازمان آی اس آی، با نخست وزیر نواز شریف و دیگران ملاقات های داشته ام، یک مدرکی در این زمینه به من ارایه نگردیده، اما سیاست افغانستان متداوم بوده است؛ ما هیچگاه اجازه نمیدهیم که از خاک ما برای ایجاد بی ثباتی کشور دیگری استفاده صورت گیرد، به ویژه علیه همسایه ها. ما هیچگاه از گروه های دهشت افگن منحیث ابزار سیاست و از ارگان های دولتی منحیث عوامل غیر دولتی استفاده نخواهیم کرد. برخی مردم در دنیای خیالات بسر میبرند؛ آنها به ادعا های خود باور می کنند؛ اگر نشانه ادعای وجود داشته باشد، پس بیایید روی ایجاد (میکانیزم) بررسی و تحقیق توسط جناح ثالث توافق نماییم؛ آیا ایشان چینائی ها و یا آمریکایی ها را می پذیرند؟ چنین ادعا ها نباید صورت گیرد؛ ادعا ها باید با دلیل و مدرک ثابت شوند؛ دوباره، افغانستان خودرا منحیث یک چهار راه می بیند؛ محراق تمدن ها، فرهنگ ها، معاملات تجارتی و منبع سازگاری. طی هزار ها سال، ما این نقش را بازی کردیم، البته از راه بزرگ ابریشم، از گرفتن اعداد هندی که بعداً به نام اعداد عربی مشهور شد تا فرا گرفتن علوم ریاضی و نجوم پس از آمدن اسلام؛ ما مرکز اتصال هستیم؛ ما نمی خواهیم که منشای منازعات باشیم. ما بخش جنگ های نیابتی نیستیم. ما می خواهیم که روابط مستحکم داشته باشیم و از اینرو مهم است که روش متکی بر حقایق و سیاست هدفمند را اختیار کنیم. سیاست ما حسن همجواری، همکاری و پیوند آسیای میانه با آسیای جنوبی است؛ با وجود تنش ها، همکاری های اقتصادی ما (ادامه داشته است)؛ ما روی پروژه های تاپی، لین انتقال برق ترکمنستان و کاسا ۱۰۰۰ کار میکنیم؛ حرکت ما بطی نشده است؛ افغانستان کشور محاط به خشکه می باشد و ما حقوق ترانزیتی داریم که باید (احترام شوند).
مناسبات ما چند بعُدی بوده، بزرگترین مشکل ما فقر است و فقر را با همکاری منطقوی می توان ریشه کن کرد؛ فلهذا، همکاری منطقوی برای پالیسی های ما و رسیدگی به تهدیدات، قطعاً حیاتی است.
خبرنگار:
آقای رییس‌جمهور! درصورتی که شما تصمیم دارید که علیه رهبری تحریک طالبان پاکستان اقدام کنید و اگر آماده هستید تا به نگرانی پاکستان مبنی بر حضور هندی‌ها و یا شبکه استخبارات شان (RAW) در منطقه، پاسخ بدهید پس چرا امنیت ملی افغانستان از همکاری استخباراتی با پاکستان (بین آی.اس.آی و امنیت ملی افغانستان) که شما می‌خواستید زمینه آن را فراهم کنید، خودداری نمود. چرا آن تلاش‌ها عملی نشد؟
رییس جمهور:
چرا؟ چرا عملی نشد ؟ بخاطری که ایشان طالبان را حمایت و تمویل کردند؛ روابط دولت با دولت به معنی جبهه گیری همه جانبه بود؛ دو بار برای من وعده صلح داده شد؛ بار اول، پیش از بهار ۲۰۱۵، که در آن یک سلسه توافقات صلح صورت گرفت- به عوض صلح، با یک تهاجم وحشیانه و همه جانبه مواجه شدیم؛ در سال ۲۰۱۶ دوباره در بلند ترین سطح حکومت پاکستان به من اطمینان داده شد که در ظرف چند روز روند صلح جداً آغاز خواهد شد که (به تعقیب آن) یک سلسله حملات (راه اندازی شد)؛ در چنین محیطی چگونه می توانید از ما توقع اعتماد داشته باشید؟ ما به اقدامات (عملی) در قدم اول نیاز داریم؛ ما مکلفیت های خود را انجام می دهیم؛ (هویت) این گروه ها در (میکانیزم) چهار جانبه مانند رنگ های سیاه و سفید معلوم است؛ گروه های که صلح و یا پروسه صلح را نمی پذیرند، آشتی ناپذیر می باشند، می توان علیه این گروه ها اعمال قوه کرد و یا ایشان را اخراج نمود.
خبرنگار:
اما جلالتمآب! به جای ملامت کردن یکدیگر در مطبوعات و نشست‌های بین‌المللی ، آیا بهتر نخواهد بود که اردوی شما با اردوی پاکستان، استخبارات شما با استخبارات پاکستان و رهبری سیاسی شما با رهبری سیاسی پاکستان با همدیگر رودررو صحبت کنند؟
رییس جمهور:
شما گفته های ۲۰۱۴ مرا تکرار میکنید…اعتماد باید ایجاد گردد. باید به ما اطمینان داده شود که پاکستان به گروه های (تروریستی) که هدف شان سرنگونی یک حکومت مشروع است، پناه نمی دهد. شما نمی توانید دو راه را انتخاب کنید؛ ما این را تجربه کردیم؛ ما سالهای بی اعتمادی و مخالفت را پشت سر گذاشتیم، با خلوص نیت به آنجا رفتیم؛ و به تکرار گفتیم که این فرصت پس از یک عمر فراهم شده است؛ من هنوز هم اصرار میکنم. حکومت ها دوست و دشمن ندارند؛ ما خادم مردم هستیم و ما منافع ملی داریم. من خادم اول مردم افغان می باشم؛ وقتی که منافع کشورم ایجاب می کرد، من دست همکاری را دراز کردم؛ من به هر راهی مشروع برای دفاع از منافع مردمم متوسل خواهم شد و این باید درک شود. هر کسی که با حقارت به مردمم، حکومتم و قانون اساسی ما می نگرد، در اعتماد را می بندد. ما فرصتی داریم، فرصتی که تاریخ بسازیم، به گذشته فایق آییم و با یک دیدگاه، و حس تعهد و منافع متقابل به پیش رویم. منافع متقابل بنیادی است که بر اساس آن میتوان به پیش رفت.
خبرنگار:
چه طور می‌توانیم رو به جلو حرکت کنیم و چگونه می‌توانیم دوباره به همان فضای اعتماد و همکاری دست یابیم؟
رییس جمهور:
حال حرکت باید تدریجی و سیسماتیک باشد؛ نخست، اعلام سیستماتیک اینکه پاکستان هیچ منافع در عمق استراتیژیک ندارد و ما را مثل حویلی پشت منزل خود نمی بیند؛ ما حویلی پشت منزل هیچ کسی نیستیم؛ هر کسی که در اینجا قدم گذاشته، بلعیده شده است؛ این سرزمین شیران است، پس اینجا را سرزمین ماکیان ها نه پندارید.
خبرنگار:
اما رهبری کنونی شما در عرصه‌های سیاسی و نظامی طرح عمق استراتیژیک را مردود شمردهاند.
رییس جمهور:
این باید پیامد داشته باشد؛ به این معنی که (به گروه های که علناً علیه ما اعلام جنگ می کنند)، پناه گاه ندهید، به این معنی که به ایشان اجازه سربازگیری ندهید. محصلین اکادمی پولیس در راه کشته میشوند و گروه های مشخص در پاکستان مسوولیت آنرا می گیرند؛ کارمندان غیر مسلح امنیتی ما در فاصله دو مایلی من درس میخوانند بی رحمانه قصابی می شوند؛ در کابل بمب ها انفجار می کنند و مسوولیت آن از سوی گروه های مشخص گرفته می شود که قرارگاه، فعالیت، جلسات باز و آزاد در پاکستان دارند؛ هیچ مقام عالی پاکستانی از این انکار نمی کند که با سطوح بلند طالبان در تماس اند؛ چگونه منصور با پاسپورت پاکستانی چندین بار از میدان هوایی کراچی پرواز میکند، و در اینجا اتهامات …
خبرنگار:
اما آنها ادعا دارند که افغان‌های زیادی هستند که دارای پاسپورت پاکستانی‌اند.
رییس جمهور:
فکر نکنم که آی اس آی اینقدر بی خبر باشد؛ سازمان آی اس ای کاراتر از آنست که نداند، منصور کیست.
خبر نگار:
اما، آقای رییس‌جمهور! در گذشته حتی تعدادی از کاندیداهای ریاست جمهوری افغانستان نیز دارای (اسناد) پاکستانی بودند [رییس‌جمهور صحبت را قطع میکند]
رییس جمهور:
آنها کسانی بودند که روی دلایل مشخص مورد عزت قرار گرفته بودند نه برای این که مرتکب جرایم تروریستی شوند. رهبران جهاد مصروف اجرای یک ماموریت مشروع اسلامی، یک وظیفه وطنپرستانه ملی بودند؛ و این جز دوستی ما بود؛ چیزی را که من توجه شما، بنیندگان و مقامات گرامی شما را به آن جلب میکنم؛ ما فرصت داریم؛ ما طرح های تهیه کردیم روی کاغذ های که در میان گذاشته شده اند؛ فرصت برای اقدام عملی وجود دارد. من آرزو دارم خیال اینکه دولت افغانستان از هم فرو خواهد پاشید، و یا اردوی ملی افغانستان درهم خواهد شکست، و یا اینکه نیروهای بین المللی ما را رها خواهد کرد، و یا اینکه منابع، اراده و تعهد ما فرسوده خواهد شد، دور ساخته شود. بیایید بر اساس منافع متقابل از نو آغاز کنیم، (در آن حالت) ما می توانیم بزرگترین خطر را که از طرف شبکه های تروریستی در منطقه و جهان متوجه هر دو کشور است، مهار نمائیم. این تهدید است و کلید راه حل آن ، همکاری میان ماست. ما آماده هستیم که به چنین همکاری به شکل سیستماتیک و از صمیم قلب به اساس مقولهء"اعتماد نما و تحقیق کن" سهم گیریم.
خبرنگار:
سه گامی که باید از طرف پاکستان برداشته شود، چیست؟
رییس جمهور:
قدم اول، علیه گروه های که تروریست اعلام شده اند، اقدام کنید؛ اگر شما علیه ایشان اقدام ننمایید، ما به شما باور نمیکنیم. قدم دوم: به (توافقات) میکانیزم چهار جانبه پیرامون (عناصر) آشتی پذیر و آشتی نا پذیر عمل کنید تا صلح آغاز شود؛ سوم، کسانیکه صلح را رد می کنند از پاکستان اخراج گردند.
خبرنگار:
و درمقابل، افغانستان چه اقدامی خواهد نمود؟
رییس جمهور:
جانب افغانستان در مبارزه با تروریزم همکاری خواهد کرد؛ خطر تروریزم در هر دو طرف خط وجود دارد که حال به مکانی مبدل شده که حملات بالای هر دو (کشور) از آنجا سازماندهی میشوند. تهدید تروریزم در پاکستان بدون همکاری همه جانبه منطقوی و بین المللی محدود شده نمی تواند. ما در همه زمینه ها- مناسبات مردم با مردم، مناسبات اقتصادی، امنیتی، سیاسی و فرهنگی، همکار خواهیم بود.
خبرنگار:
در آن صورت، دولت شما آماده است که به نگرانی‌های پاکستان در رابطه با حضور هندوستان یا تحریک طالبان پاکستان و جدائی‌طلبان بلوچ، پاسخ بدهد؟
رییس جمهور:
هند یک دوست تاریخی افغانستان است؛ هند بندهای (آب) در افغانستان می سازد؛ هند در ساختن پارلمان با ما کمک میکند. هند یک کشور دموکراتیک است که با ما خواست های مردم سالارانه مشترک دارد؛ سیاست خارجی ما، به جز از خود ما، به کس دیگر ربط ندارد تا جای که سازنده باشد. اگر ادعاهای تخریب کاری اقامه شود، ما آنرا تحقیق و تدقیق خواهیم کرد. ما به دوستی با هند افتخار می کنیم؛ ما به دوستی خود با چین، با ایالات متحده آمریکا افتخار می کنیم. اینست جوهر حاکمیت. جوهر حاکمیت اینست که شما بخاطر همکاری با دیگران آزادید؛ و جوهر ثبات منطقوی اینست که دوستی شما با دیگران تهدیدی را متوجه همسایه شماه نمی سازد.
خبرنگار:
جلالتمآب رییس‌جمهور! شما در کنار این که رییس‌جمهور منتخب مردم افغانستان هستید، یک روشنفکر و محقق نیز می‌باشید. می‌خواهم بدانم که شما رابطه بین افغانستان و پاکستان را در این مرحله چگونه ارزیابی میکنید؟ آیا می‌توانیم به آن رابطه برادری، دوستی، محبت و نفرت، و یا خدای ناکرده رابطه خصمانه خطاب کنیم؟
رییس جمهور:
عواطف و احساسات بر روابط میان دول حکمفرما نیست. وقتی به یک دیگر برادر خطاب می کنید، به این معنی که شما ادعای داشتن روابط عاطفی را دارید. مناسبات عاطفی زمانی مطرح میگردند که روابط ثابت میان دولت ها وجود داشته باشد؛ نمای برادری میان مردم است، نه میان دولت ها. من کار های دولت را به اساس مودل فامیلی اجرا نمی کنم. شما میتوانید از همه همکارانم بپرسید؛ روابط من با ایشان ابزار و وسیله برای خدمت به مردم و وطن می باشد. ما همه به این باور داریم…چون که فامیل…دوست محمد (خان)، مردی که افغانستان را دوباره انسجام داد زمانی با برادر های خود مواجه شد؛ برادر بزرگش گفت که به اساس غیرت افغانی، ولایت قلات را به من تسلیم بده. او گفت که در امور دولتداری، روابط فامیلی وجود ندارد. مناسبات ما واضح است. وضاحت در مناسبات ما ایجاد گردیده است و حال وقت آن فرا رسید که ما اقدام نماییم تا تفاهم و اعتماد را ایجاد کنیم. یک جنگ اعلام ناشده علیه ما جریان داشته است؛ و این را من به حکومت پاکستان، نیروهای امنیتی پاکستانی، رسانه ها و پارلمان تصریح کردم. هیچ کس اینرا مورد سوال قرار نداد. جنگ اعلام ناشده باید ختم گردد و هر دو طرف وارد یک گفتگوی سیستماتیک و سازنده شوند تا صلح تامین شود. خطر در کجاست؟ خطر در اینجا است که ما از مناسبات عالی-مردم-با-مردم به طرف دشمنی میان مردم حرکت کنیم؛ این چیزی است که من می خواهم از آن جلوگیری کنم و از اینرو هیچ احساس در کلمات من وجود ندارد. ما از کمک که پاکستانی ها به مهاجرین ما فراهم کرده اند، قدردانی می کنیم. نیت ما اینست که ایشان با عزت دوباره به وطن عودت کنند. اما، دوباره، این به نفع مردم است، به خصوص، به نفع مردم خیبر پشتون خوا و بلوچستان که میزبان تعدادی زیادی (مهاجرین) بوده اند؛ در اینجا عواطف وجود دارد؛ مهاجرین افغان، به خصوص، در دوران جهاد، این احساس را پیدا نکردند که در سرزمین بیگانه بسر می برند؛ آنها در کشوری زندگی می کردند که آنرا می شناختند و به آن احترام داشتند. روابط مردم-با-مردم روابط عاطفی است، و خیلی احساسات در آن وجود دارد. ما نیت داریم که مهاجرین خود را دوباره به وطن بیاوریم؛ لیکن روابط دولت با دولت باید به اساس منطق استوار باشد- به اساس پرنسیپ های منافع متقابل و عمل بالمثل. وقتی که عمل بالمثل مثبت انجام میشود، ما حرکت میکنیم، لیکن وقتی که عمل منفی صورت می گیرد، ما را کند و بطی می سازد. نکته بنیادی اینست که افغانستان و پاکستان مانند هر همسایه دیگر، با تاریخ طولانی با همدیگر وصل اند؛ ما باید یکجا کار کنیم، تا مشکلات مشترک خویش را حل نموده و با یک دیگر منحیث دو رقیب مواجه نشویم، در غیر آن تروریستان برنده خواهند بود.
خبرنگار:
یکی از معضلات عام، مشکل مهاجرین است. مقامات پاکستان عذر خود را این گونه بیان میکنند که «ما نمیتوانیم طالبان را تشخیص کنیم» یا «ما نمیتوانیم علیه آنها اقدام کنیم زیرا آنها از کمپ‌های مهاجرین استفاده میکنند و در بین این کمپ‌ها با پوشش مهاجر فعالیت میکنند». بنابراین چرا دولت افغانستان شهروندان‌اش را به کشور باز نمی‌گرداند؟ طوری که شما شاهد هستید هیچ مهاجری در دوره آقای کرزی به کشور عودت نکرد و در دولت کنونی نیز حالت به همین منوال ادامه دارد. آیا برنامه‌ای برای عودت مهاجرین افغان روی دست دارید؟
رییس جمهور:
دو تبصره جالب در این زمینه؛ اول، اقرار اینکه آنها در واقع طالبان را حمایه و تمویل میکنند؛ مقامات پاکستانی میگویند که ایشان از طالبان حمایه می کنند بخاطر اینکه از واکنش مهاجرین می هراسند. این یک اقرار خیلی بزرگ است؛ تشکر.
خبرنگار:
ضمناً پاکستانی‌ها میگویند که اگر علیه آنها اقدام کنند، دولت افغانستان...
رییس جمهور:
نه، نه… حال مشکل مطرح گردیده است؛ آنها هیچگاهی مشکل را با این وضاحت مطرح نکردند؛ اگر با این وضاحت مشکل مطرح میگردید، ما آنرا مشترکاً حل می کردیم؛ بلکه بگذارید که ایشان حد اقل اینرا به شما نگویند ولی به من گویند…چون این مهم است. دوم، پنج میلیون مهاجر در ظرف ۱۴ سال گذشته به وطن برگشت؛ حد اقل دو میلیون آن از پاکستان برگشته اند؛ این کشور تخلیه شده بود.
سوم، ما خیلی علاقه داریم که با استفاده از یک شیوه همه شمول؛ قسمت از کنفرانس که قرار است در بروکسل دایر گردد، نه تنها مهاجرت را مورد بحث قرار دهد، بلکه راه حل هم برای این مشکل (سنجیده) شود. من تکراراً گفته ام، و می خواهم یکبار دیگر تکرار کنم: تا وقتی که حدود ۴ میلیون مهاجر افغان از پاکستان و ایران به وطن برنگردند، افغانستان یک کشور نامکمل خواهد بود. لیکن، من باید این فرصت را داشته باشم که روی اقتصاد تمرکز نمایم. برای ایجاد تحرک در اقتصاد، اگر ما میخواهیم که مهاجرین جذب اقتصاد کشور شوند، ما باید ۶-۹ فیصد میزان رشد اقتصادی داشته باشیم؛ من خیلی خواهان اینم، که این کار را انجام دهم، همکاری های منطقوی این پروسه را کوتاه خواهد ساخت؛ همه مطالعات نشان می دهند که وقتی یک منطقه از حالت جنگ به حالت صلح گذار می کند، تنها همسایه ها یک الی دو فیصد نفع بر می دارند. این به نفع هر دو طرف است. اگر در مورد مساله مهاجرین و واکنش ایشان نگرانی وجود دارد، و این مساله مشروع است، ما این موضوع را می توانیم در گفتگوهای خود بگنجانیم و روی ترتیب جدول سیستمایک عودت ایشان به وطن بحث و گفتگو کنیم.
خبرنگار:
آقای رییس‌جمهور! هرچند طالبان، دولت افغانستان را به مبارزه می‌طلبند و افغان ها را به قتل می‌رسانند اما با آن هم طالبانی که در آنجا حضور دارند، افغان هستند. پس در حالی که هم اکنون نمایندگان آنها در قطر حضور دارند چرا دولت افغانستان با طالبان مستقیماً وارد گفتگو نمی‌شود؟ شما میتوانید با آنها تماس بگیرید و با آنان گفتگو کنید. پس چرا افغان‌ها خودشان به جانب سوم فرصت می‌دهند تا بیاید و مداخله کند.
رییس جمهور:
چند موضوع است؛ وقتی که ما درجریان حکومت آقای کرزی گفتگو کردیم، آیا این مردم توقیف نشدند؟ چرا ملا برادر بازداشت شد؟ بخاطریکه با افغان ها گفتگو میکرد. ما باید اطمینان حاصل میکردیم؛ صافی صاحب، این یک جنگ چند بعُدی است از اینرو در قدم اول، اولویت این بود که مناسبات دولت با دولت، مردم با مردم، مناسبات با دولت و مردم پاکستان مجزا نگریسته شوند و میان مناسبات دولت با دولت و مردم-با-مردم تفکیک صورت گیرد؛ ما نخست به صلح میان دو کشور نیاز داریم. تا زمانیکه جنگ نیابتی از پاکستان راه اندازی شود و قسمیکه شما پیشتر گفتید، به هر دلیل که باشد، و ایشان آنرا تحمل، حمایه و یا تشویق کنند، ما با یک مشکل دولت با دولت مواجه می باشیم. جای را سراغ دارید که در آنجا پناهگاه ها داده شده باشد، و صلح از طریق گفتگو های مستقیم تامین شده باشد؟ دوم، ما گفتگو می کنیم. ما در حال گفتگو با گروه حکمتیار هستیم.
در سخنرانی که در پارلمان داشتم پس از حمله کابل، من به مردم گفتم که ما از پاکستان صلح نمی طلبیم، ما تعهد می طلبیم، تعهد دولت با دولت…تعهد که یک دولت به دولت دیگر می دهد؛ ما در این راستا تلاش می کنیم و تلاش خواهیم کرد. اما این مهم بود که رسیدگی به آن بعُد معضله کرد که با پاکستان پیوند مستقیم دارد، و قسمیکه شما پیشتر گفتید، ایشان اعلام مهم کرده اند؛ لیکن موجه نیست. تروریزم را نمیتوان تفکیک کرد و چیزی که شما به آن اشاره کردید در نقل قول از مقامات که تروریزم خوب و بد وجود دارد و این برای ما غیر قابل قبول است.
خبرنگار:
اما طرف پاکستانی گفته اند، وقتیکه ما طالبان را به منطقه مری می‌آوردیم، چرا خبر مرگ ملاعمر توسط دولت افغانستان و امنیت ملی آن کشور به نشر رسید؟
رییس جمهور:
خبر مرگ ملا عمر از طالبان آمد.
خبرنگار:
این موضوع توسط دولت افغانستان رسماً افشا نشد؟!
رییس جمهور:
ما چیزی را افشا نکردیم، یک اعلامیه رسمی را در زمینه صادر نمودیم، افشا کردن به معنی اینست که چیزی را بگوئید که تایید نشده باشد.
پای من شکسته بود؛ به عملیات جراحی می رفتم؛ زمانیکه دوباره برمی گشتم، خبر در حال شایع شدن بود. (ما اعلامیه خویش را پس از تحقیق ۱۹ منبع مختلف گروه های طالبان، نشر کردیم). پس چطور امکان دارد که این خبر از نزد یکی از سازمان های ماهر استخباراتی منطقه برای دوسال پنهان بماند؟ در تمام گفتگوهای که صورت گرفت با نیت صادقانه، یک حقیقت ساده مثل خبر(مرگ ملا عمر) با ما در میان گذاشته نشد.
خبرنگار:
آقای رییس‌جمهور! پیشکش دولت شما به طالبان چه خواهد بود؟ وقتی آنها قانون اساسی شما را نمی‌پذیرند، آیا موضوعی به خاطر ملاقات باقی می‌ماند؟
رییس جمهور:
چیزی را که ما به طالبان میدهیم شهروندی، سرنوشت و دیدگاه مشترک برای آینده است؛ ما قانون اساسی را می پذیریم که میان افغان ها تفکیک نمیکند؛ این منشور موجودیت ما است و ما باید یکجا زندگی کنیم؛ جزئیات چیز های که مارا تقسیم میکند موضوع گفتگوهای صلح است. ما پیش شرط نگذاشتیم. من بیشتر از ۱۰۰ توافقنامه صلح را دیده ام؛ من مقاله نسبتاً طویل در زمینه نوشتم، البته در روزهای که وقت نوشتن مقالات را داشتم؛ و من از این مطالعات درس های آموختم. یکی از درس های کلیدی این است که صداقت خود را باید نشان داد؛ ما صداقت و تعهد خود را نشان داده ایم؛ چیزیکه به پروسه مذاکرات آورده می شود، آنرا نمی توان در میدان جنگ فیصله کرد.
خبرنگار:
پروسه تفاهم با حزب اسلامی حکمتیار به کجا کشید؟
رییس جمهور:
کار پیش می رود؛ ما هنوز بحث داریم؛ این یک گفتگوی سازنده است؛ ما امیدوار هستیم.
خبرنگار:
شما امیدوارید؟
رییس جمهور:
بلی.
خبرنگار:
چه وقت شاهد حضور دوباره شما در پاکستان با همان فضای دوستانه خواهیم بود؟
رییس جمهور:
وقتی که رهبران پاکستان در مورد مناسبات ما و پرسش ها کلیدی که ما داریم، وضاحت دهند؛ بار گذشته من در آنجا بودم، و به اساس (اصل)عمل بالمثل، رهبری پاکستان اینجا بیاید. من به نخست وزیر نواز شریف تیلفون کردم و به او آرزوی سلامتی نمودم، و به وی اطلاع دادم که ما یک جانی منفور را از بین برده ایم.
خبرنگار:
نخستوزیر ما یک عملیات جراحی قلب را پشت سر گذاشت. اکنون ایشان دارای یک قلب جدید است! چرا شما از ایشان دعوت نمی‌کنید که به کابل بیایند و در این گفتگوها اشتراک کنند؟
رییس جمهور:
ما دعوتش میکنیم. دروازه ما همیشه باز است. من به نخست وزیر قبل از اینکه به عملیات برود، تیلفون کردم، به تازگی نیز برایش دوباره تیلفون نمودم.
خبرنگار:
شما از ایشان دعوت می‌نمایید که از کابل دیدن کنند؟
رییس جمهور:
بلی، چرا نه؛ ما خیلی خرسند خواهیم بود که نخست وزیر را اینجا با خود داشته باشیم.
خبرنگار:
داکتر اشرف غنی رییس‌جمهور جمهوری اسلامی افغانستان! یک بار دیگر از شما تشکر میکنم.
بینندگان، شما مصاحبه داکتر اشرف غنی صاحب رییس جمهوری اسلامی افغانستان را مشاهده کردید، یقیناً در شکایات وی وزن وجود دارد. با وجودیکه وی اصطلاحات مربوط به جذبات انسانی را در روابط دو کشور استعمال نکرد، اما من به عنوان یک پاکستانی و روزنامه نگار چنین احساس نمودم روح شکایات وی طوری است که یک برادر از برادر دیگر دارد، یک دوست از دوست دیگر دارد و باشندگان یک خانه از خانه دیگر دارد.
به امید اینکه الله تعالی کابل و اسلام آباد را به گهواره امن، دوستی و محبت مبدل سازد. یکبار دیگر از جناب داکتر صاحب اشرف غنی تشکر می کنیم. از بییندگان این برنامه ویژه جرگه اجازه می خواهم.
خداحافظ